1.1. Gezi Fotoğrafçılığı ve Önemi
Gezmek, seyahat etmek, farklı yerleri görerek onların kültürlerini tanıyarak insanlara aktarmak, insan yaşamının vazgeçilmez özelliklerindendir. İnsanlar gezdikleri yerlerde fotoğraflar çektirerek bunları anı olarak saklar. Merak, dinlenme, tanık olma, keşfetme, macera, para kazanma gibi birçok amaçla insanlar seyehat ederler. Gittikleri yerlerle duygusal bağlarını koparmamak, anılarında taze tutmak amacıyla bunları fotoğraflara yansıtırlar. Buradaki birincil amaç; gezmek, dinlenmek, eğlenmektir. Fotoğraf, sadece belgelemek ve aktarmak için bir araç olarak vardır.
Gezi fotoğrafçılığında, fotoğraf çekmek amacıyla yapılan geziler kastedilmektedir. Gezi fotoğrafı, çekimi için gerekli özen ve zaman ayrılmalıdır. Gezi fotoğraflarının başarılı olabilmesi için iyi bir planlama ve zamanlama önemlidir. Yeni yerler keşfetmek, gezmek, seyahat etmek, farklı yerleri görüp orada yaşayan insanları tanımak, kültürlerini öğrenmek, insanları mutlu eder; yaşadığı dünyayı anlamasını ve algılamasını kolaylaştırır. İnsanlar, kendilerini bu coğrafyaları tanıyarak keşfeder, bunları da fotoğraflara yansıtırlar.
Gezi fotoğrafçılığında, fotoğraf çekmenin temelini gezi oluşturur. Gezi anında çekilen fotoğraflar, daha çok o kişi veya kişilerin gezileriyle ilgili bakışını ve izlenimlerini aktarır. Bu nedenle, gezi fotoğrafları aynı zamanda anı fotoğrafı kimliğindedir.
1.1. Amacı
İnsanların yeni yerleri keşfetmesi ve bu yerler üzerinde sürekli olarak değişiklikler yapması (binalar, yollar, köprüler vb.) zamanla varolan doğal değerlerimizi kaybetmemize neden oluyor. Hızlı teknoloji kullanımı, yoğun iş tempoları, globelleşme sonucu gelenek ve göreneklerimizi unutuyor veya kendimize göre yeniden şekillendiriyoruz. Her yer zamanla değişime uğruyor; bunun için de gezi fotoğrafçılarının bunları insanlara aktarması, çok önemli bir görev haline geliyor. Gezi fotoğrafçılarının; farklı coğrafyaları, kültürleri, bol bol yolculuk ederek fotoğraflarını çekmeleri gerekiyor. Çekilen fotoğrafları kitap, dergi, sergi, albümler aracılığıyla ürüne dönüştürerek hem insanlarla paylaşmak hem de kalıcı olmalarını sağlamak gezi fotoğrafçılarının sorumluluklarındandır.
Gezi fotoğrafçılığında, gezinin asıl amacı fotoğraf çekmek olmalıdır. Gezerken aynı zamanda da fotoğraf çekmek düşüncesi, konu üzerinde düşünüp en iyi fotoğraf karesini yakalama amacından uzaklaştırır; çünkü gezi fotoğrafı; emek, özen, bilgi ve zaman gerektirir. Yeni yerler keşfederken yabancısı olduğumuz yerlerin; kültürünü, dilini, yaşam biçimini, insanlarını, hayvanlarını, coğrafyasını fotoğrafta doğru yansıtmalı ve bunu insanlara fotoğraf aracılığıyla aktarmalıyız.
1.2. Özellikleri
Gezi fotoğrafçılığı çekim konuları; insanlar, manzaralar, şehirler ve tarihi mekânlar, özel kutlamalar, alışveriş yerleri, hareketli konular, hayvanlar ve vahşi yaşam olarak belirlenebilir. Gezi fotoğrafında araştırma, planlama ve hazırlık, çekim öncesinde yapılması gereken en önemli işlemlerdir.
Yapılan planlamaya, özel durumlar dışında kesinlikle uymak gerekir. Olağan dışı durumlar için de yedek bir planın olması önemlidir. Ancak var olan seçenekleri, koşulları en iyi şekilde değerlendirerek de farklı sonuçlar elde edilebilir.
Grup gezileri fotoğrafçıların sık yaptığı gezi türlerindendir. Fotoğrafçılardan oluşan, fotoğraf çekmek için toplanmış bir grupla ekonomik, eğlenceli ve çok başarılı bir gezi gerçekleştirilebilir. Bu gruplar 5-10 kişi olabilir. Böylece hem masrafları paylaşmış hem de hareket alanını kısıtlamamış olursunuz. Geziyi katılan kişilerin farklı özellikleri ve yeteneklerinden diğer fotoğrafçılar da yararlanarak hem zevkli hem de sonuçları başarılı bir gezi yapabilirsiniz. Aynı konuyu birçok fotoğrafçı ile aynı anda çekseniz bile ışık, kompozisyon, hareket özellikleri birbirinlen farklı birçok bakış açısı ile karşılaşabilirsiniz.
1.3. Dünyada ve Ülkemizde Durumu
1870’lerde fotoğraf, gezginler tarafından gördükleri coğrafyaları görüntülemek amacıyla kullanılmaya başlandı. Günümüzde “gezi fotoğrafçılığı” akademik eğitim çerçevesinde olan bir alandır. Aynı zamanda ülkemizin birçok şehrinde bulunan fotoğraf dernekleri ile düzenlenen geziler ve verilen eğitimlerle gezi fotoğrafçılığı desteklenmekte ve fotoğrafçılığın gelişmesine katkı sağlanmaktadır. Gezi fotoğrafçısı olarak Türkiye’de önde gelen isimler: Fikret Otyam, Ara Güler, Sami Güner, Şakir Eczacıbaşı, Gültekin Çizgen, İzzet Kehribar, İbrahim Zaman...
Gezi fotoğrafçıları; sürekli gezmek, keşfetmek ve belgelemek sorumluluğundadır. Son yıllarda fotoğrafın yaygınlaşması, teknik yenilikler, gezi bilinci, iletişim ve ulaşımdaki gelişmelerle birlikte yerli ve yabancı gezi yayınlarının sayısı da hızla arttı. Bu sayede gezi fotoğrafları tanıtım ve basın alanının vazgeçilmezleri arasında yerini aldı. Ülkemizde yapılması gereken, daha çok belgesel niteliğinde insanlar, tarih ve doğal güzelliklerin fotoğraflarıdır. Bunun için de daha çok bilgiye, emeğe ihtiyaç duyulmaktadır ayrıca gezi fotoğrafçılarının yetişmesi gerekmektedir.
1.4. Gezi Fotoğrafçılığının Kullanım Alanları
1.4.1. Basın Yayın
Haberleri, olayları, yaşam biçimlerini, kültürleri dış gerçekleri değiştirmeden insanlara sunmak amacıyla basın yayın alanında gezi fotoğrafçılığından yararlanılır. Hem haber hem de belgesel fotoğrafının işlevleri bildirmek, öğretmek, açıklamak, etkilemek, saklamak, tarihe tanıklık etmek olarak tanımlanabilir. Bu nedenle gezi fotoğrafları hem anı hem de
belge niteliği taşır. Ancak haber fotoğrafı, beklenmedik tahmin edilemez olayları bulmak ve insanlara aktarmak amacındadır. Bu nedenle fotoğrafta zamanlama önemlidir.
Olayın kültürel özellik taşıması ve anlaşılabilir olması haber değerini artıran ögelerdendir. Toplumun paylaştığı kültürel özellikleri taşımayan bir haber, okur tarafından anlaşılmaz. Okur, fotoğraflar arcılığıyla haberdeki kişilerle kendini özdeşleştirebilir. Gezi fotoğrafı, kültürel yapıları insanlara aktararak haberin daha etkili bir biçimde okuyucuya ulaşmasına yardımcı olur. Örneğin; ülkemizde bayramlarda artan kaza haberleri okuyucuların yaşamları ile özdeşleştiği için habere ilgi artar.
1.5.2. Tanıtım
Tanıtım fotoğrafı denildiğinde planlanan ve kurgulanarak çekilen fotoğraflar akla gelir. Gezi fotoğrafları, tanıtım alanında kullanılırken üzerinde gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Gezi fotoğrafları aracılığıyla bir bölgenin kültürel ve yapısal özelliklerinin daha çok vurgulanarak tanıtımı yapılabilir.
Gezi fotoğrafçılığı bu alanda, yaşanılan coğrafyanın yapısal özelliklerini, doğal güzelliklerini, tarihini, yaşam biçimlerini ve kültürlerini insanlara aktarmak ve tanıtmak amacındadır. Bu sayede hedef kitle ürün veya hizmeti görerek tanır ve gezmeye, kullanmaya ikna olur. Gezi fotoğraları en çok turizm sektöründe kullanılarak bu sektörü hareketlendirmektedir.
1.5.3. Belgesel
Belgesel fotoğraf, durumlarla ilgilenir ve hayatın kendisi üzerine kuruludur. Yaşam tarzlarını, kültürleri, farklı coğrafyaları inceler ve insanlara sunar. Örneğin; İran iç savaşı sırasında, sıradan olmayan bir anı belirleyen bir fotoğraf, haber fotoğrafıdır. İran’da yaşamın akışını gösteren, insanlar bütün gün neler yaparlar, yaşamlarını nasıl geçirir, birbirleri ile ilişkileri nasıldır gibi soruları kendine konu edinen fotoğraf ise belgesel fotoğraftır.
Tarihsel, evrensel etkileri ve süreçleri belgeleyerek insanlara ulaştırmada gezi fotoğrafçılığından yararlanılır.
1.6. Gezi Çekimi Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
1.6.1. Araştırma
Çekim yapacağınız yerin nasıl bir yer olduğunu ve en iyi şekilde nasıl görüntüleyebileceğinizi geziye çıkmadan önce araştırma yaparak öğrenebilirsiniz.
Fotoğraf çekilecek yere gitmeden önce nasıl ve neyle gidileceğinin çok iyi araştırılmasında yararlar vardır. Coğrafyası, iklim şartları, sosyal yapısı, gelenek-görenekleri, pazarları, alışveriş yerleri, tarihi yerlerini araştırmalıyız. Topladığımız bilgiler çekim sırasında işimizi kolaylaştırır.
Araştırmaları kütüphaneler, internet siteleri, rehber gezi kitapları, planlar, haritalar, broşürler, dergiler, turizm ofisleri gibikaynakları kullanarak yapabilirsiniz. Ayrıca o bölgeyi daha önceden gezmiş olan kişilerin bilgi ve fotoğraflarından da yararlanılabilinir.
1.4.2. Planlama
Araştırmalarımızın sonucunda fotoğraf çekilecek yer ile ilgili geniş bir bilgi kaynağına sahip olacaksınız. Bundan sonrası ise elde edilen bilgilerin iyi bir zamanlama ile en verimli bir şekilde planlanmasıdır.
Geziye çıktığınız yer (dağ, mağara, orman, köy, kasaba, ülke, müze vb.) neresi ise şenlik vb.etkinlikler neler ise, edindiğiniz bilgiler doğrultusunda gerekli ekipmanları hazırlanmalıdır.
Her yerin en güzel olduğu bir mevsimi vardır. Çekimi planlarken nerelerin, hangi mevsimde daha güzel olduğu bilinerek planlama yapılmalıdır. Örneğin Safranbolu, baharda evlerin yeşil, kahve tonları ile birleşmesi ile en güzel halini alır.
Gidilecek yere nasıl gidileceği, neyle gidileceği, nerede kalınacağı, rehber kullanıp kullanılmayacağı planlamanın önemli koşullarındandır. Ayrıca yaşanacak olumsuzluklara karşı ikinci bir planın da yapılması yararlı olur.
1.4.3. Zamanlama
Zamanlama; bize en iyi fotoğraf çekme olanağı sunacak zamanı belirlemektir. İlkbaharda daha canlı renklerle görüntüleyebileceğimiz bir yere karla kaplı bir zaman diliminde gitmek veya onarımda, bakımda veya diğer değişik sebeplerle kapalı olan bir yere fotoğraf çekmeye gitmek sıkıntı yaratır.
Bazı yerlerde ve bazı konumlarda, özel zaman dilimlerinde (günbatımı gibi) çekilecek fotoğraf, bize daha etkili bir sonuç verebilir. Bu nedenle planlamayı yaparken çekim sürelerini geniş tutmakta yarar vardır. Planlamada, zaman konusunda belirli, anlaşılır ve esnek olmak gerekir. Günün değişik saatlerinde çekim yapmak bize hem ışık hem de renkler konusunda daha iyi olanaklar sunabilir.
Örneğin; akşam kızıllığında çekilmiş ve şehir ışıkları ile yansımalar yaratan fotoğraf gibi. Ayrıca geziyi planlarken, zamanlama açısından gezilecek yerin mevsimi olup olmadığına dikkat edilmelidir. O bölgede bulunan festival, fuar, pazar, bitkilerin toplanma zamanları ve diğer özel kutlama dönemlerini de dikkate alınmalıdır. Örneğin; çay toplayan bir kadını görüntüleyebilmek için çay toplama zamanı orada olmak gerekir.
1.4.4. Yol Güzergahlarının Belirlenmesi ve Ulaşım
Gezi fotoğrafçılığının önemli konularından birisidir. Gidilecek rotanın ve ulaşımın en iyi şekilde planlanması, gezi fotoğrafı çekeceğiniz süreyi artırarak sadece fotoğraf çekimine odaklanmanızı sağlayacaktır. Yurt içi veya yurt dışı gezilerde planlamanın sağlıklı yürümesi için ulaşım sorunu çözümlenmelidir.
Bunun için otobüs, tren, uçak, gemi, otomobil, bisiklet, motosiklet gibi ulaşım araçlarından hangisinin daha verimli olacağına karar vermek önemlidir. Ulaşım; bölgenin durum ve şartlarına, sizin ekonomik ve kişisel seçimlerinize göre şekillenebilir. Genel olarak kara yoluyla seyahat etmek, gerektiğinde durup fotoğraf çekmek ya da ara yollara girerek fotoğraf çekme olanağı sağlaması nedeniyle gezi fotoğrafçıları için daha çok tercih edilir. Çok vaktiniz varsa tren güvenli bir ulaşım aracıdır. Tren otobüs bisiklet gibi ulaşım araçları gezilen yerin insanını, kültürünü, sosyal şartlarını yakından tanıma olanağı sunar.
Ulaşımı belirlerken fotoğraf çekeceğiniz bölgeye yorulmadan ve sağlıklı bir şekilde ulaşmak kaygısı güdülmelidir.
Güzergahların oluşturulmasında ilk başvuru kaynağımız harita ve planlar olacaktır. Daha önce gezmiş, bilgisi olan kişilerin deneyimlerinden faydalanılabilir. Eğer gidilecek yer büyük bir şehir merkezi ise özellikle bu bölgeyi Kuzey-Güney ya da Doğu-Batı olarak ikiye bölerek rota çizmenin çok faydası olacaktır.
Birden çok merkezi aynı gezide görmek gibi bir planınız varsa, görülecek merkezlerin birbirlerine olan uzaklığını dikkate alarak planlama yapmalabilir. Gideceğiniz güzergâhları harita veya plan üzerinde belirginleştirerek planınızı oluşturabilirsiniz. Yol haritaları ile gideceğiniz bölgederdeki karayolları ve uzaklıkları hakkında bilgi sahibi olabilirisiniz. Harita üzerinde bulunan tarihi eserler, millî parklar, benzin istasyonları gibi küçük şekiller, gideceğiniz noktayı kolay bulmanıza yardımcı olur.
Rehber veya şöför kiralamak yanlış yollara sapmak, kaybolmak, park yeri aramak gibi zaman kayıplarından kurtararak daha çok fotoğraf çekimine odaklanmanızı sağlar.
1.4.5. Hava Koşulları
Fotoğraf gezisine gitmeden önce hava durumunu araştırmalıyız. Hava koşulları her an değişebilir. Güneşli bir havada çıktığınız gezi, birden rüzgarlı, tozlu veya yağmurlu bir havaya dönüşebilir. Fotoğraf çekmeyi planlarken her koşula hazırlıklı olmanız gerekir.
Değişik hava koşulları, ilginç, gizemli görüntüler sunabilir. Kötü hava şartlarında etkili fotoğraflar elde edilebilir. Hava koşullarına hazırlıklı olmak, olumlu düşünmek ve durumdan en iyi şekilde yararlanmak gerekir. Farklı hava koşulları, ışığın gün içindeki değişimi ile farklı görüntüler yakalayabiliriz.
1.4.5.1. Yağmurlu Havalar ve Islak Zeminler
Yağmurlu havalarda fotoğraf makinesi ve donanımını kuru tutabilmek gerekir. Bunun için fotoğrafçılar için özel üretilmiş olan naylon poşetler kullanılmaktadır. Ağzı fermuarlı ya da tutaklı normal poşetlerden de faydalanabilirsiniz. Islanmayacağınız bir noktadan çekim yapabilir veya şemsiye de kullanabilirsiniz.
1.4.5.2. Soğuk Havalar
Soğuk havalarda, pillerin hızla boşalması ya da çalışmaması gibi sorunlar yaşayabilirsiniz; bu nedenle sürekli yedek pillerle geziye çıkmalısınız. Yedekteki pillerin bulunduğu ısı ortamı, dış ortamdaki ısıdan yüksek olmalıdır. Soğuk havalarda ani ısı değişikliği, objektiflerde buğulanmalara neden olur. Hava değişimi olduğu durumlarda lenslerin ortam ısısına uyumunu beklemek gerekir.
1.6.5.3.Sıcak ve Nemli Havalar
Filmlerinizi fazla ışık almayan, ısı oranı yüksek olmayan yerlerde tutmalısınız; çünkü filmler, ısı ve ışığa duyarlıdır. Fotoğraf makinenizi ve donanımınızı direkt olarak güneş ışığında bırakmayınız. Nemli havalar, filmler üzerinde hasar oluşturabilir. Bu tür havada, açık ortamda film değiştirmek ya da medya kartlarını uzun süreli dışarıda tutmak, kartlarınıza ve filmlerinize zarar verebilir.
1.6.5.4. Kum ve Toz
Kum ve toz, fotoğraf makinenize ve lenslerinize zarar verir. Böyle durumlarda çekim anına kadar makineyi çantanızdan çıkarmayınız. İşiniz bittiğinde de hemen çantanıza geri koyunuz. Objektif ve film ya da medya kartları deşikliklerini, toz ve kumun bulunmadığı ortamlarda yapınız. Özellikle dijital kameralar, toza ve kuma karşı daha hassastır. Dijital algılayıcılar çok hassas olduklarından kum veya toz yapışması makine ve donanımlarınıza zarar verebilir.
1.6.5.5. Tuzlu Deniz Suyu ve Rüzgarlı Havalar
Bu tür havalar da fotoğraf makineniz ve donanımlarınız için tehlikelidir; çünkü uçuşan toz ve tuzlu su zerrecikleri, makinenize ve lenslerinize zarar verebilir.
Her türlü hava koşulu karşısında makine ve donanımlarınızın zarar görmemesi için önlemler almalısınız. Bu önlemlerin en başında da çanta ve plastik torbalar gelmektedir. Ayrıca her çekim sonrası genel temizlik yapmalısınız. Gerekli önlemleri alıp uyguladığımızda değişik hava koşularına rağmen en verimli sonuçları almak kolaylaşacaktır.
1.4.6. Diğer İşlemler
1.4.6.1. Liste Oluşturma
Geziden önce mutlaka tüm malzemelerin bir listesi yapılmalıdır. Alt alta sıralayarak oluşturduğunuz liste gezi öncesinde, sırasında ve sonrasında size rehber olacak ve kolaylık sağlayacaktır. Listeleme, kontrol işlemlerinin daha sağlıklı yapılmasını sağlayarak malzemelerin unutulmasını ya da kaybolmasını engeller.
1.4.6.2. Sigorta
Sigorta yaptırarak kaybolma, kırılma ve çalınma risklerine karşı kendinizi ve fotoğraf araç gereçlerinizi güven altına alabilirsiniz.
Fotoğraf makinenizin ve diğer araçların markalarını, varsa seri numaralarını ve özelliklerini listelemeli ve kopyalarak güvenli bir yerde tutmalısınız. Listeleri ve bilgileri yanınızda bulundurarak gümrüklerde, çalınması veya kaybolması durumlarında, belge olarak güvenlik güçlerine verebilirsiniz.
1.4.6.3. Gerekli İzinler
Yurt dışı geziler için pasaport ve vize işlemleri zaman alır. Bunların gezi öncesi tamamlanması gerekir.
Müzeler, doğal sit alanları, doğal parklar gibi yerlerde fotoğraf çekmek için de izin almak gereklidir. Canlıların ve sit alanların flaş ışığından, gürültüden vb. koşullardan etkilenip zarar görmemesi için belirli sürelerde ve flaş ve tripod kullanmadan fotoğraf çekilmesine izin verilebilir. Böyle durumlarda kurallara uyulması gerekir.
Gittiğiniz ülkelerin yasaları veya sosyal hakları konusunda bilgi sahibi olup gerekli kurallara uyulmalısınız. Örneğin köprüler, sınırlar, askerler ve askerî bölgeler, devlet binaları, havaalanları bazı ülkeler için yasak olabilir. Bazı hayvanların fotoğrafını çekmek için izin gerekli olabilir. Genellikle camilerde ve kiliselerde vaaz sırasında fotoğraf çekmek yasaktır.
1.6.6.4. İletişim (İnsanlarla ilişkiler)
Her bölgenin kendine özgü yapıları, özellikleri vardır. Yaşadığı bölgeye özgü, gelenek ve görenekler yaşam biçimlerini belirler. Ahlak ve değer yargılarını ve hayata bakışlarını oluşturur. Bu nedenle fotoğraf çekmek için gittiğiniz yerlerde sorunlarla karşılaşmamak için, o yerin gelenek ve görenekleri hakkında bilgi edinmelisiniz.
Bu sayede insanlarla kurulacak ilişkilerle daha rahat davranabilir güçlü iletişim kurarak fotoğraf çekebilir, ilginç sonuçlar elde edebilirsiniz. İnsanlarla kurulacak iletişim ve ilişki fotoğraflara da olumlu ya da olumsuz yönde yansıyacaktır.
Gezi fotoğrafçılarının iletişim becerileri güçlü, karşısındaki insanlarla empati kurabilen güler yüzlü insanlar olmaları önemlidir. İnsanlar gezi fotoğrafı içinde en önemli konulardandır. Gittiğiniz bölgenin insanları ile iletişim kurarak o bölge hakkında yeterli fotoğraflar çekebiliriz. Dillerini bilmeseniz bile vücut dili ile iletişim kurabilirsiniz.
1.7. Gezi Çekimi Öncesi Gerekli Makine ve Ekipmanların Hazırlanması
Gezi fotoğrafçılığında, yanınızda taşımanız gereken ekipmanın seçimi ve hazırlığı en çok dikkat edilmesi gereken konudur. Çünkü gezi fotoğrafçılığında çok sayıda araçla dolaşmak yerine olabildiğince az yük taşımak gerekir.
1.7.1. Objektif Seçimi
Gezi için objektif seçimi yapmak çok zor bir durumdur. Zoom (değişken odaklı) objektifler kullanırsanız daha az malzeme taşımış olursunuz ama zoom objektiflerin odak mesafesinden dolayı ışıklılığı, keskinliği ve netlemeyi diğerleri kadar kaliteli yapamadığı bilinmektedir. Objektif seçimi konuya göre belirlenebilir. Çekime çıkmadan önce çekim yapacağınız yerle ilgili araştırmalar yapmanız objektif seçimi konusunda faydalıdır.
Zoom objektiflerle manzara, çiçek, böcek, portre ve mimari fotoğrafları çekebilirsiniz ama zoom objektifler sabit odaklılara göre daha fazla ışık veya hızlı film gerektirir.
Çekim yapacağınız yer eğer şehir içi bina ise geniş açılı ve zoom objektifler distorsiyonu çok yapıp netleme konusunda da problem oluşturacağından tercih edilmemelidir ama bir dağ, vadi veya panoromik fotoğraflar çekmek istiyorsanız geniş açılı objektifler kullanabilirsiniz.
Yani gezi fotoğrafı çekeceğiniz yer kent, dağ, bahçe, törenler, hayvanlar ne ise konuya göre yanınızda bulundurmanız gereken objektifler normal açı, zoom, telezoom olabilir.
1.7.2. Film Seçimi ve Medya Kartları
Gezi sırasında ne kadar filme ihtiyacınız olabileceğini önceden hesaplayarak kullanacağınız film türünü belirlemek çok önemlidir. Bir planlama yapıp gideceğiniz yerde ne kadar kalacağınızı da belirledikten sonra günde ortalama kaç makara film çekeceğinizi düşünüp kalacağınız günle bunu çarparak ne kadar film kullanacağınızı hesaplayabilirsiniz.
Genellikle bu miktar aşılır ve zor durumda kalmamak için yanınızda fazladan film bulundurmak gerekir. Çünkü;
> Gittiğiniz yerde fotoğraf filmi satan bir dükkan bulamayabilirsiniz.
> İstediğiniz film türünü ya da tipini bulamama olasılığı da oldukça yüksektir.
> Son kullanma tarihi çok yakın ya da geçmiş olabilir.
Bu nedenle filmlerinizi, bildiğiniz yerden, kaliteli ve ucuz olarak satın almanız önemlidir. Ayrıca gittiğiniz yerde dükkan dükkan dolaşarak zaman yitirmenizi önleyecektir.
Örneğin; gezilerinizde sürekli diapozitif film kullanıyorsanız, seçiminiz diapozitif ağırlıklı olacaktır. Çekim sırasında gün ışığından yararlanmayı tercih edecekseniz 50 ya da 100 ASA’lık filmler temel gereksiniminizi karşılayacaktır.
İç mekân, karanlık yerlerde çekim yapmak planlarınız arasında varsa, filmlerinizin bir bölümünün de 400 ASA olmasına dikkat ediniz ayrıca Tungsten tipinde film de bulundurabilirsiniz.
Siyah-beyaz çekiyorsanız, değişik ASA filmleri bulundurmanız gerekir. Kapalı havalarda çekimler için siyah-beyaz film her zaman çantada bulundurulmalıdır.
Anı fotoğrafı niteliğinde fotoğraflar çekmek için de kompakt fotoğraf makineniz için renkli negatif film de bulundurmanız gerekir.
Filmlerin serin bir ortamda tutulmaları gerekir. İdeal saklama koşulları 4-12 derece arasındadır.
Dijital fotoğraf makinesi kullanıcılarının film seçimi ve taşınması gibi zorunlulukları yoktur.
Birkaç adet bellek kartı daha az yer tutar ve daha hafiftir. Ayrıca günümüzde “dijital albüm” olarak da adlandırılan, taşınabilir yüksek kapasiteli USB sürücüleri sayesindetek bir bellek kartı bile yeterli oluyor.
1.7.3. Çanta Seçimi
Her türlü hava koşullarına karşı üretilen çantalarda fotoğraf makinesi ve donanımları muhafaza etmelisiniz. Tüm malzemeyi içine alabilecek bir çanta kullanmalısınız. Eğer dağ tepe dolaşmanız gerekiyorsa sırtta taşınacak tipte bir çanta tercih etmelisiniz. Omuz çantası, şehir içi çekimlerde objektif filtre ve filmlerinizi taşımanız için yeterlidir. Az miktarda malzemeniz varsa, bel tipi bir çanta kullanabilirsiniz. Kent içinde dolaşırken, omuz çantası kullanmalısınız, çünkü sık sık objektif değiştirmek zorunda kalabilirsiniz.
1.7.4. Fotoğrafçı Yelekleri
Kesinlikle kullanılması gereken malzemelerden biridir. Mevsime göre daha kalın ya da ince malzemelerden yapılmış olanlarını tercih edilebilir. Yeleklerin çok sayıda cebi bulunur ve bu ceplere hemen her şeyi sığdırabilirsiniz. Gün boyunca kullanacağınız tüm filtrelerinizi, filmlerinizi, pillerinizi ve hatta objektiflerinizi ceplerinizde dengeli ve güvenli bir şekilde taşıyabilirsiniz. Bir gezi fotoğrafçısı için çok yararlı bir taşıma malzemesidir.
1.7.5. Uzatma Kablosu, Tripod veya Monopod
Işığın yetersiz olduğu durumlarda, örneğin iç mekânlarda çekim yaparken mutlaka sağlam ve hareketsiz bir destek gerekir. Özellikle müze, cami, kilise gibi loş mekânlarda tripodsuz çekim yapmak çok zordur. Ayrıca bütün gece çekimlerinde tripod ve kablo denklanşör kullanmanız gerekli. Tripod yerine daha hafif ve taşınması kolay bir araç olan “monopod” kullanılabilir. Monopod; tripod kadar sağlam değildir fakat kolaylıkla kullanabileceğiniz yararlı ve hafif bir araçtır.
1.7.6. Taze piller (makine ve flaş için), Pil Şarj Aleti
Dijital fotoğraf makinelerinde enerji sorunu çok önemlidir; bu nedenle pil seçimi ve miktarı gezi fotoğraçılında dikkat edilmesi gereken konulardan birisidir. Fotoğraf makineniz ve flaşınız için mutlaka yedek pilleri yanınızda bulundurmalısınız. Gittiğiniz yerde bunları bulmak da zor, imkansız ya da pahalı olabilir. Şarj edilebilir piller kullanıyorsanız, bunların şarj aletinin voltajı gittiğiniz ülkenin voltajıyla uyumlu olmayabilir.
> Filtreler: UV/ polarize filtre (İstenmeyen parlamayı önler, objektifi zararlardan ve parmak izinden korur.)
> Elektronik flaş
> Temizleme malzemeler(Objektif temizleme kağıdı, hava fırçası vb.)
> Fotoğraf makinesi kılavuzu
> Haritalar
> Rehber kitaplar veya broşürler
> Plastik torbalar(her türlü güvenli kullanım için)
> Not defteri ve kalem
> Silika jel paketleri ve naylon torba (malzemeleri nemden, kumdan ve sudan korumak için)
Geziye Hazırlanırken Dikkat Edeceğiniz Bazı Öneriler
> Hiç kullanmadığınız, test etmediğiniz fotoğraf makinesi ve yardımcı donanımla geziye çıkmayınız.
> Fotoğraf makinesi ile geziden bir hafta on gün önce deneme çekimleri yapmalısınız. Herhangi bir arıza ve olumsuzlukta, tamir için veya diğer çözümler için yeterli zamanınız olacaktır.
> Yanınızda götürdüğünüz her donanımın bir yedeğinin bulunması yararlıdır. Özellikle pillerin, film kullanıyorsanız filmlerin, dijital ise medya kartlarının yedeklenmesi gereklidir.
> Her türlü hava şartlarına, darbe ve düşürmelere karşı sağlam bir çantanızın bulunması avantajdır. Ayrıca makine ve donanımızın çanta içinde bulundurmanız güvenlik açısından önemlidir.
> Zararlı ışınlardan ve manyetik etkilerden korumak için film ve kartları siyah torbalarda saklayınız.
> Sıcak, soğuk, her türlü hava şartlarına, kum, toz gibi diğer etkenlere karşı da fotoğraf makinenizin güvenliğini sağlamalısınız.
> Yapacağınız bir listeleme işinizi kolaylaştırır. İşlerinizin hızlanması ve yolunda gitmesine katkı sağlaması için listeleme önemlidir.
2. GEZİ FOTOĞRAFI ÇEKİMİ
2.1. Gezi Fotoğrafının Çekim Konuları
2.1.1. Manzaralar
Gezdiğimiz yerlerdeki doğal güzellikleri ve etkileyici manzaralar karşısında hissettiklerimizi insanlarla paylaşmak isteriz. Çekim sırasında dikkat edeceğimiz bazı ışık ve kompozizyon kuralları ile etkili manzara fotoğrafları çekebiliriz.
Gün batımında, pus ve bulutların oluşturduğu renkler, konuya sakinlik getirir ve dramatik etkiler oluşturur.
Fırtınalar, puslu ve gizem duygusu yaratır.
Manzara fotoğraflarında görüntüye, ön cephe katarsanız fotoğraf üç boyut etkisi kazanır.
Örneğin, fotoğraftaki manzarada evlerin ön plana yerleşmesi üç boyutluluk etkisini artırıyor.
Gece gökyüzü ve yıldızların çekimi uzun pozlamalar yapmayı gerektirir. Makinenizi “B” konumuna getirerek 15 dk.dan başlayan pozlamalarla güzel gökyüzü fotoğrafları çekebilirsiniz. Gece çekimlerinde hızlı filmler ( 400 ASA) tercih ederek açık diyaframda çekim yapmalısınız.
Şimşekleri görüntülemek için; tripodu şimşeklerin çaktığı yöne kurmalısınz. Makinenizi “B” konumuna getirerek 5-20 sn. denemeler yapabilirsiniz.
Ay ışığı, fotoğrafa mavi etki verir. Dolunay zamanında uzun pozlamalarla güzel gece manzaraları çekebilirsiniz. Geceleri yakılan kamp ateşi, fotoğrafa ay ışığının tersine sıcak ışık etkisi verir.
Çiçek, böcek, çekirge, tırtıl vb. gibi detay fotoğrafları, makro çekimlerle ilginç konular haline gelir.
2.1.2. İnsanlar
İnsan konulu fotoğraf çekimleri, gezi fotoğrafçılığının çok ilgi çeken bölümlerindendir.
İnsanları fotoğraf çekimleri için ikna etmek kolay olmayabilir. Bazı insanlar, fotoğrafa konu olmaktan hoşlanmaz bazıları ise tam aksine poz verir. Amaç, insanları doğal ve gerçek görüntülemektir. Bunun en kolay yolu, insan konusunu uzaktan görüntülemektir; bunun için zoom objektifler kullanmak gerekir; ayrıca insanlarla konuşarak onların rahatlamasını sağlamak ve ondan sonra çekime geçmekte bir yoldur.
Akşamüstü ters ışıkta slüet çekimleri derinlik ve pastel yansımalarla farklı etkiler uyandırır.
İnsan fotoğraflarını iki konu başlığı altında toplayabiliriz. Birincisi portreler, ikincisi çevresiyle birlikte insanlardır.
> Portrelerde tüm konu, insandır. Konu, portre çekiminde kullanılan bazı fotoğraf teknikleri ile görüntülenir. Portrelerde mümkün olduğu kadar konuya yaklaşılmalı ve netleme gözlere yapılmalıdır. Portre çekimlerinde uygun objektif uzunluğu 80 ile 105 mm arasında değişir.
> Çevresi ile birlikte insanların fotoğraflanmasında; insan kullandığı, bulunduğu ya da yaptığı işle birlikte görüntüye aktarılır. Her fotoğraf çekiminde olduğu gibi burada da ışık, kompozisyon ve diğer fotoğraf çekim teknikleri kullanılır.
1.4.7. Şehirler ve Tarihi Mekânlar
Genel şehir görüntüleri de ilginç dokular ve grafik etkiler yaratır. Bakış yüksekliğimiz şehir fotoğraflarında önemlidir; çünkü yüksek bir bakış açısı, bizi hem elektrik tellerinden kurtarır hem de daha çok şey görme fırsatı verir.
İç mekân çekimlerinde; eğer pencereden gelen gün ışığı yeterli ise pencereyi arkanıza alarak kouyu belirleyebilirsiniz. Doğal ışık, mekânda çok hoş etkiler yaratır. Pencere ve
duvarları biraz fazla ışıklandırarak flaşla da çekim yapabilirsiniz. İç mekânda konuyu abartmak için geniş açı kullanarak ilginç deformasyonlar oluşturabilirsiniz. Tarihi mekânlar, camiler, evler, saraylar, kaleler vb. yerler gezi fotoğrafçılarının çekim konularındandır.
Gece şehri gün batımından hemen sonra çekerseniz akşam gölgesi ile maviye yakın, gece mavisi tonları oluşturursunuz.
Gece tarihi mekânlar aydınlatıldığı için farklı kareler çekebilirsiniz. Sokakların ve heykellerin aydınlatılmasında tungsten ışığı kullanıldığı için sıcak tonlar elde edebilirsiniz. Akşamüstü çekimlerinde mavi gökyüzü tonlarını fotoğrafta oluşturabilirsiniz.
Şehir hayatında lunaparklar, neon ışıklı sokaklar, arabaların ışıkları uzun pozlamalı çekimlerle fotoğraflara grafik etkiler yakalayabilirsiniz.
1.4.8. Özel Kutlamalar
Havai fişekler, lunaparkların ışıkları, düğün, partiler, festivaller ve törenler sıcak ve samimi duygularıyla insan hayatında anlamlı güzel anılar bırakır.
Akşam yapılan kutlamalarda kullanılan tungsten ışıklar nedeniyle turuncu hakimiyeti olan fotoğraflar çekilebilir. Bu tip çekimlerde;
> İnsan suratının fotoğraf makinesine çok yakın olmamasına dikkat ediniz.
> Fotoğraf karesinde insan suratını köşelere getirmemeye özen gösteriniz; çünkü yüzde deformasyon oluşur.
> Alçak görüş açısı tercih ediniz.
> Pencere, ayna, kapı gibi özellikleri kullanınız.
Havai fişekler ve lunaparkları görüntülemek için tripod kullanarak hızlı film tercih etmelisiniz. Bu tip yerlerde gece aydınlatması çok olduğu için patlamaları önlemek amacıyla dolgu flaşı da kullanabilirsiniz.
Festival ve törenlerde, kalabalık içinde ilginç konular yakalayabilirsiniz. Detaylara dikkat ederek iyi gözlem yapmalısınız. Örneğin bir geçit töreninde elinde bayrak tutan bir çocuk fotoğrafı ile olayın ruhunu yansıtabilirsiniz. Geçit töreni ve olayı görüntülemek için köşe başları uygundur. Atmosferi yakalamak için geniş açılı bir objektif kullanabilirsiniz. Ayrıca yüksek bir yerden de olayın tamamını görüntüleyebilirsiniz.
1.4.9. Alışveriş Yerleri
Pazarlar, alışveriş merkezleri, panayırlar, her kültürde farklı gelenek ve alışkanlıkları yansıtması nedeni ile gezi fotoğrafları için çok ilginç konular oluşturur. Bu tip konuları çekmeden önce keşif yapıp size ilginç gelen konuları belirleyebilirsiniz. Ayrıca kalabalıkta fotoğraf çeken sadece siz olduğunuz için insanlarla iletişim kurarak onların rahat davranmalarını sağlamalısınız.
1.4.10. Hareketli Konular
Spor etkinlikleri, haraket halindeki araçlar, akarsular, şelaleler, hayvanlar vb. konular, olayın atmosferini vermek için bazı özel tekniklerle çekilir. Spor fotoğrafı için oynanan sporun kurallarını iyi bilmek gerekir. Bu şekilde hareketin zamanlaması iyi seçilebilir. Spor fotoğrafında, teleobjektifler veya zoom objektifler kullanım açısından idealdir. Atletizmde hareketin yavaş, örtücü perde ile arka planın flu çıkması sağlanır ve hareket hissi verilebilir. Hızlı film kullanarak hareketi dondurup da olayın heyecanını aktarabilirsiniz.
1.4.11. Hayvanlar
Hayvan fotoğrafı çekmek, sabır gerektiren bir iştir. Hayvan fotoğrafı çekmek için millî parklar, doğal hayatı koruma alanları ve hayvanat bahçeleri, uygun yerlerdir. Buralardaki hayvanlar, insanlara daha alışık oldukları için daha çok yaklaşabilirsiniz; ancak hayvanların doğal ortamlarına zarar vermemek önemlidir.
Hayvan fotoğrafı çekerken hayvanın karakterini tanımak ve hangi özelliğini fotoğrafta göstereceğini iyi bilmek gerekir.
Hayvan nasıl hareket eder, hangi durumlara nasıl tepki verir, ne zaman su içer yemek yer araştırılmalıdır. Hayvanat bahçelerinde keşifler yaparak hayvanların hareketli oldukları zamanları belirleyebilirsiniz. Hayvanların hareket ve duruşlarını iyi yakalamak için kısa süreli yani hızı enstanteneli çekimler yapmak gerekir. Bunun içinde gün ışığında çekim yapılabilir. Eğer gün ışığı yoksa yüksek ASA’lı filmler tercih edilmelidir. Hayvanlara çok yaklaşamayacağımız için fotoğraf çekmek için teleobjektifler kullanılmalıdır.
Hayvan fotoğrafları tek bir resim olmayabilir. Kuşlar hareket etkileri, sudaki yansımaları ve gölgeleriyle ilginç dokular oluşturabilir.
Evcil hayvanlar birçok kişinin ilgisini çeken konulardandır. Bunun için normal veya geniş açılı bir objektif yeterlidir. Evcil hayvanları oynarken fotoğraflamak ya da dikkatlerin çekerek onları hareketlendirmek ilginç fotoğrafların çekilmesini sağlar.
2.2. Çekim Teknikleri
2.2.1. Işık
Gezi fotoğrafında ışığın konunun üzerindeki etkisini çok iyi incelemeliyiz. Fotoğrafçının doğru poz değerlerini istekleri doğrultusunda değiştirebilir. Işık, bir fotoğrafçı için çok önemlidir. Gezi fotoğrafçılığında genellikle doğal ışıktan yararlanılır. Dış mekân çekimlerinde güneşin dik geldiği saatlerde ışık çok sert olduğu için kontrast yüksektir. Bu nedenle sabahın ilk ve akşamın son saatleri fotoğraf için en uygun saatlerdir yani güneş ışınlarının yeryüzüne yatay olarak geldiği ve sıcak tonlara sahip olduğu saatlerde fotoğraflar için ilginç bir etki oluşturabilir.
Akşamüstü ışık çok hızlı değişir. Güneş henüz batmadan şehir ışıkları ile çok farklı fotoğraflar çekilebilir. Bu hızlı değişimin sonucu olarak da bize çok çeşitli fotoğraf olanakları sunar. Fotağraflardaki renkler ve tonlamalar ışığa bağlıdır. Turuncu veya mavi tonlar oluşturabilirsiniz.
Ayrıca yağmurda ve sonrasında her yer, renkler daha parlak ve canlı olur.
Manzara fotoğrafı çekiyorsanız; çekim konusu olarak belirlediğiniz yerleri farklı mevsimlerde hatta günün farklı saatlerinde tekrar tekrar fotoğraflamak durumunda kalabilirsiniz. Bu şekilde o bölgenin en iyi ışık ve zamanlama ile çekilebileceğini öğreneceksiniz.
Farklı Mevsimlerde Işığın Fotoğraf Üzerindeki Etkileri
^ İlkbahar
İlkbaharda tüm doğa canlanırken; sabah erken saatlerde oluşan ve yandan gelen parlak sarı ışık; patlamaya hazır yeşil tomurcuklar, yeşeren çalılar, kır çiçekleri ve yeşil otlarla kaplı dağ yamaçlarına ayrı bir renk parıldaması katar. İlkbaharın ilk günleri su birikintilerinden, nehirlerden hatta nemli topraktan yükselen su buharının oluşturduğu sisin yol açtığı masalsı etkiler fotografik açıdan göze çok hoş gelir.
^ Yaz
Yaz ortaları görsel olarak fotoğrafçılar için cansız bir dönemdir. Güneş dik gelir ve fazla kontrasta yol açar. Yapraklar ve yeşil örtü koyu yeşile dönerek, çiçek ve böcekler sıcağın etkisi ile kaybolur. Yazın yağan yağmur ve fırtınalar gökyüzünde çok ilginç ve çok güzel ışık etkileri oluşturabilir. Yıldırım ve şimşek fotoğrafları çekilebilir.
^ Sonbahar
Bu mevsimde ağaçların, yaprakların tonları, yeşilden sarıya geçişteki renk zenginliği birçok fotoğrafçının beklediği manzaralardır. Bazı durumlarda solgun yaprakların verdiği görüntü parlak güneşli bir havada gördüğümüz zengin renk yelpazesi içinde kaybolabilir. Bu nedenle, polarizasyon filtresi kullanılarak hem gökyüzü hem de yapraklar koyulaşıp, parlama giderildiği için renkler daha canlı görünebilir.
Kapalı havalar da az kontrastlı etki yaratır. Yağmur ve ağaçlardaki ıslak yansımalar hoş görüntüler oluşturur. Islak ağaç gövdeleri koyulaşır ve yıkanan yaprakların renkleri daha canlı görünür. Eğer hava çok kapalıysa renkler maviye yaklaşabilir. Bunu önlemek için renk ısıtıcı filtre kullanabilirsiniz
> Kış
Kışın oluşan ışık, manzara fotoğrafçılığı açısından en güzelidir. Gündüz saatlerinde güneş daha yatık geldiği için gölgeler uzun, ışık ise daha sıcaktır. Akşama doğru karla kaplı bir yamaç hem gökyüzünün maviliğini hem de gün batımının kavuniçi ve pembeliğini yansıtır. Yüksek ağaçların yapraksız dalları gökyüzü mavisi karşısında sarı ve kırmızı ışığı bünyesinde daha kolay toplar.
Dondurucu soğuklarda sabah erken saatlerde buzla kaplanmış ağaçların ve evlerin yatık güneş ışığı karşısındaki pırıltılı görüntüleri, güzel fotoğraflar çekilmesini sağlar.
1.4.12. Hareket
Fotoğraf konularında hareketi vurgulamak önemli bir özelliktir. Hareketi doğrudan vermek için konunun durumunu iyi belirlemek gerekir. Fotoğrafa grafik etkilerle hareket izlenimi uyandırılabilir. Hareketli konuya yaklaşırken fotoğrafçı amacını planlamalıdır. Eğer fotoğrafçı bir sporcunun fotoğrafını çekiyorsa konunun bütün ayrıntılarıyla ve kesin olarak verilmesi gerekir. Bu durumda fotoğrafçı, yüksek enstanteneler kullanarak konuyu dondurmalıdır.
Hareket halinde iken farklı görünen konular ‘dondurma’ tekniği kullanılarak çekildiğinde duruşları nedeniyle hareket tam olarak verilebilir: İnsanlar, hayvanlar, kırılan dalgalar, rüzgarda eğilen ağaçlar, bitkiler vb. Hareket, konunun fiziksel değişiminden anlaşılır. Bu tür konuları grafik etkilerle anlatmaya gerek yoktur.
Hareket kavramı, hareket eden şeyin bize olan uzaklığına göre farklı algılanır. Örneğin, yakınımızdaki bir otomobil uzaktaki bir uçağa göre daha hızlıymış gibi görünür. Konunun bize olan açısı da hızın farklı algılanmasını sağlar. Bize doğru gelen bir otomobil yanımızdan geçen otomobile göre daha yavaş algılanır. Karşıdan gelen konuyu dondurma tekniği uygulayıp yüksek enstantene ile net çekilmesini sağlayabiliriz. Hız efekti vermek istediğimizde kaydırma tekniğini uygulayabiliriz.
Kaydırma tekniğinde; hareket eden konu hareketsiz, aslında hareketsiz olan arka plan ise hareketliymiş gibi bulanık gösterilir. Bu anlatım tekniği, hareket eden konunun fondan sıyrılarak öne çıkmasını sağlar.
2.3. Gezi Fotoğrafının Nitelikleri
2.3.1. Görsel Açıdan
2.3.1.1. Kompozisyon
Başarılı bir gezi fotoğrafı elde etmenin önemli noktalarından biri doğru kompozisyonu oluşturabilmektir. Kompozisyon genel anlamıyla “Farklı nesneleri belirli kurallar doğrultusunda birleştirerek dengeli ve düzenli bir bütün oluşturmaktır.” Fotoğrafta kompozisyon ise “ Fotoğraf makinemizin kadrajından gördüğümüz objeleri göze hoş gelecek şekilde seçilmesi ve düzenlenmesidir.” Fotoğrafta da anlatım öğelerinin ve estetik öğelerin belli kurallar doğrultusunda düzenlenmesi gereklidir. Konuyu sıradan olmaktan kurtarmak için birtakım estetik kuralları ve kompozisyon kurallarını bilmek, daha güzel gezi fotoğrafları çekmemize yardımcı olur.
Fotoğrafta kompozisyon düzenlemesini iki şekilde yapabiliriz: > Kapalı Kompozisyon
Bu kompozisyon türünde konumuz ve konumuzu oluşturan öğeler, bütün olarak çercevemizin içerisinde yer alır. Konu ve öğeler, çerçeve tarafından kesilmez.
> Açık Kompozisyon
Bu kompozisyon türünde konumuzun önemli noktaları ya da ana teması kadraj içerisine büyük olarak alınırken bazı kısımları çerçeve ile kesilir. Böylece fotoğraf izleyicisinde merak uyandırır ve izleyicinin hayal gücü ile birleşir.
Fotoğrafta kompozisyon pasif ve aktif olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilir: > Aktif Kompozisyon
Fotoğrafçın aktif olarak konuyu oluşturduğu ya da düzenleme yaptığı kompozisyon çeşidir. Fotoğrafı çekilecek konunun ışıklandırması, duruşu, ortamın düzenlenmesinde fotoğrafçı aktif rol oynayabilir. Konu içerisinde fotoğrafa anlam katabilecek küçük düzenlemeler yapılabilir; ancak bunlar konunun doğallığını kesinlikle bozmamalıdır.
> Pasif Kompozisyon
Bu düzenleme türünde ise fotoğrafçı, fotoğraflamak istediği konuyu doğal ortamı, doğal ışık şartları içerisinde fotoğraflar. Konunun düzenlemesinde katkısı yoktur. Bu kompozisyon türü, manzara ve doğa fotoğrafçılığında kullanılmaktadır.
Pasif düzenlemede ortaya çıkan zaman kaybı ve olayların tekrarının rastlantılara bağlı olması fotoğrafçıları aktif düzenleme yapmaya yöneltmiştir.
Kompozisyonda Format
Fotoğrafta kompozisyon oluşumunda fotoğrafın kare, dikdörtgen formları ile fotoğraf oranları önemlidir. Fotoğraf yatay ya da dikey olarak oluşturulabilir. Bu formlara ek olarak kare format da fotoğrafta kullanılmaktadır.
Manzara ve doğa fotoğraflarında, portre fotoğraflarında yatay format kullanılır. Bu format türünde gözün algısı, fotoğrafta hakim olan noktalara kayar. Bu format türü hareket halindeki konuların çekiminde de güzel sonuçlar vermektedir.
Kare format ise göz algısının köşelere doğru çekildiği ve merkeze ilgiyi artıran bir format türüdür. Bu format fotoğraf yatay ya da dikey çekildikten sonra düzenlenerek oluşturulur; bu nedenle fotoğraf çekilirken konu yatay veya dikey çekilirken kare formatın nasıl oluşturulacağı kararlaştırılmalıdır.
Dikey format kompozisyonlar, yukarıdan aşağı doğru akan bir etki taşır ve dikkat çeker. Fotoğraf çekilirken konunun duruşuna ve anlatılmak istenen konuya göre dikey format araştırmaları yapılmalıdır.
Fotoğraflayacağınız konuyu ve kompozisyonunuzu belirlerken hangi formatta çekim yapacağınızı tasarlamanız ve konuya uygun arayışlara gitmeniz başarılı fotoğraf kareleri için sizlere adım oluşturacaktır.
Kompozisyon Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Fotoğrafı anlatan tüm anlatım ögelerinin belli bir çerçeve içinde, anlatımı etkili kılacak izleyicinin duygu ve düşünceleri ile anlatılanı paylaşmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesidir.
Bu düzenleme belirli bir sanat disiplinine göre uygun ve estetik dozda yapılmalıdır. Fotoğraf hep belirli bir çerçeve içinde vardır. Fotoğrafı bu çerçeve içine yerleştirirken dikkat etmemiz gereken bazı kurallar vardır. Bu kurallar kısaca şunlardır:
Oran
Görsel sanatlarda kompozisyon belirli oranlarla oluşturulmaktadır. Rönesans dönemi resim sanatında önemli yer tutan altın oran, zamanla tüm görsel sanatlarda kullanılmaya başlanmıştır. Altın oran, fotoğrafı çekilecek görüntünün daha rahat algılanabilmesi için yapılan düzenlemedir. Yatayda ve dikeyde oluşturulan sanal çizgilerle konu 3 eşit parçaya bölünür. Keşisen çizgilerin birleştiği noktalar gözün algılamasını kolaylaştırarak fotoğrafa hareket kazandırır ve dikkati bu noktalara çeker. Fotoğrafını çekeceğiniz konunun bu noktaların birinde ya da birkaçında yer alması gerekir.
Dış mekân fotoğraf çekimlerinde dikkat edilmesi gereken diğer önemli bir husus da ufuk çizgisinin çerçevede yer aldığı orandır. Ufuk çizgisi, yerle göğün birleştiği noktadır ve fotoğrafta 1/3, 1/5, 1/9 gibi oranlar içerisinde yer almalıdır. Ufuk çizgisinin merkezde yer almasından kaçınılmalıdır.
Kompozisyonun Görsel Ögeleri
Görsel sanatlarda kompozisyon oluşumda yer alan belli başlı öğeler vardır ve bunlar kompozisyonun temel yapısını oluşturur. Bu ögeler her fotoğrafta faklı önem derecelerinde göre kullanılmalarına karşın oluşturulan tüm kompozisyonlarda kullanılmalıdır.
Kompozizyon Kurarken Dikkat Edilmesi Gereken Temel Ögeler
Denge, leke, ritim, form(hacim,)uyum, doku, perspektif, belirginlik, zitlik (kontrast), Bütünlük, sadelik, şemalar
2.4. Gezi Fotoğrafı Örneklerinin İncelenmesi
Fotoğraflar: Armağan Bice
2.5.1. Kişisel Özellikleri
Gezi fotoğrafçıları gezmeyi seven, gördükleri yerleri ve kültürlerini araştıran, not alan ve bunları fotoğraflarına iyi bir bakışla aktarabilen, iyi gözlem yapabilen, iletişim becerileri güçlü, yaratıcı, hızlı düşünüp karar verebilen, atik, estetik duygusuna sahip, görsel hafızası güçlü kişiler olmalıdır.
Çalışmalarında başarılı olabilmeleri için coğrafi koşulları iyi bilmeleri, yol ve güzergâhları belirleyip iyi bir plan yapmaları ve bunu uygun fotoğraf tekniği ile birleştirebilmeleri, mevsimlerin ve hava koşullarının özelliklerini fotoğraflarında kullanabilmeleri gerekmektedir. İnsanlarla iyi iletişim kurarak duygu ve düşünce biçimlerini fotoğrafa aktarabilmeleri önemlidir.
3. ÇEKİM SONRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN İŞLEMLER
Temizlik ve bakım, gezi fotoğrafçılarının çekim sonrasında özen gösterilmesi gereken ilk konudur. Günün sonunda makine ve donanımının bakımını mutlaka yapmalısınız. Her çekimden sonra yapılacak bakım, hem makinenizin ömrünü uzatacak hem de ertesi günkü çekime hazır hale gelecektir.
Yaptığınız her çekim sonrası makine ve lensleri silmeyi alışkanlık haline getirmeniz çok yararlı olur. Özellikle zorlu hava şartlarında yaptığınız çekimlerden sonra bakım, daha da önem kazanır. Çekimler negatif film veya dia ile yapılmışsa, banyo işlemlerinin en kısa sürede halledilmesi gerekir.
Fotoğraf makinesi ve donanımının temizliğinde kullanılmak üzere birçok ürün bulunmaktadır. Lens temizleme kağıtları, üflemeli fırçalar, yumuşak fırçalar, yumuşak güderi, temizleyici sıvı, metal olmayan yumuşak alaşımlı ya da plastik cımbızlar gibi.
3.1. Manuel Fotoğraf Makinelerinde
Çekim bittikten sonra yapılan işlemler; filmin makineden çıkartılması, baskı yapılacak kart kart seçimi, filmlerin arşivlenmesidir.
1.5. Dijital Fotoğraf Makinelerinde
1.5.1. Bellek Kartındaki Görüntülerin Bilgisayara Aktarılması
Fotoğraf gezisinden dönüşte öncelikle yapılması gerekenler vardır. Fotoğraf makinesi, donanımının kontrolü ve temizliği ve görüntülerin bilgisayara aktarılmasıdır.
> Karttan bilgisayara transfer
> Kızılötesi transfer
> Kablo transferi
Dijital fotoğrafın kalitesi, kapasitesi ve çözünürlüğü piksel ile belirlenir. Piksel dijital ortamda görüntüyü oluşturan en küçük parçadır. Dijital fotoğraf makinelerinde görüntüyü kaydeden algılayıcı kısmının boyutu megapiksel olarak ifade edilir. Piksel sayısı arttıkça görüntünün kalitesi ve bellekte kapladığı yer artar. Fotoğraftaki piksel sayısı ne kadar fazla ise ayrıntılarda o kadar net olur. Buna fotoğrafın çözünürlüğü denir.
1.5.2. Görüntülerin Kontrol Edilmesi
Dijital fotoğraf makineleri resimleri belirli formatlarla bilgisayara transfer eder. Dosya formatı verilerin depolanma yolunu simgeler. PC ve Mac ortamı için genel olarak kullanılan JPEG, TIFF, Flashpix, GIF, PNG, BMP, PICT, EPS gibi dosya formatları vardır. Bazı programlar PC bazıları ise sadece Mac ortamında kullanılabilir. Photoshop programı hem Pc hem de MAC ortamında desteklenmektedir.
Resim işleme programları ile fotoğraflar üzerinde gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz. Fotoğrafınızın gereksiz fazlalıklarını atabilir, kontrastlığı üzerinde oynayabililir, filtrelerle efektler oluşturabilirsiniz.
Analog, fotoğraf makinelerinde çekim sırasında renk kaymalarını düzeltmek için renk düzeltme filtreleri kullanmak gerekir. Oysa dijital fotoğraf makinelerinin büyük bir bölümü, bu işlemi “white balance” özelliği sayesinde çok kolaylıkla düzeltebilir. White balance (beyaz ayarı) özelliği, ortamda hakim olan ışığın rengini beyaza dönüştüren bir özelliktir.
1.6. Arşivleme
Fotoğrafları depoladıktan sonra onları kategorilendirerek eloktronik fotoğraf albümleri oluşturabilirsiniz.
Fotoğrafların güvenli ve sağlıklı bir şekilde saklanması; ihtiyaç duyulduğunda, hemen bulunabilmesi için iyi ve düzenli bir arşivleme gerekir. Arşivleme, kart baskısı, negatif film, dia ve dijital olarak yapılabilir.
Baskıların Arşivlenmesi
Genelde fotoğraf albümlerinde yapılmaktadır. Baskı büyüklüğüne göre fotoğraf poşetlerinden oluşan dosyalama usulü en iyi yollardan biridir. Arşivleme için baskı ebadını seçerek arşivleme yapabilirsiniz.
Negatif Filmlerin Arşivlenmesi
Negatifler, banyo işleminin ardından fotoğraf stüdyoları tarafından plastik film koruyucularına yerleştirilmektedir. Plastik poşetin üzerine arşivleme türüne göre not düşebilirsiniz.
Negatif koruma poşetlerini her fotoğrafçıda bulunabilir.
Fotoğraf 3.1: Diaların arşivlenmesi
Diaların Arşivlenmesi
Tek tek çerçevelenerek stüdyolardan size geri dönmektedir. Çerçevelenmiş dialar için de plastik dosyalama poşetleri bulunmaktadır. Ayrıca çerçevelenmiş dialar için yapılan kutularda arşivleyebilirsiniz.
Dijital Arşivleme
Medya kartlarında veya daha önce dizüstü veya masaüstü bilgisayarlardaki görüntülerin CD ya da DVD’ ye aktarımıdır. CD ve DVD’leri özel ışık ve hava almayan ceplerden oluşan çantalarda, kutularda muhafaza edebilirsiniz.
Çekimler dijital olarak yapılmışsa, medya kartlarında bulunan görüntülerin CD veya DVD’ye aktarılması gerekir. Bundan sonraki işlem, bu görüntülerin arşivlenmesidir.
Dijital arşivlemedeki en önemli nokta; fotoğraflarınızı en yüksek kalitede ve kayba uğramayacak formatlarda (RAW, TIFF gibi) kaydetmenizdir. JPEG türü formatlar her açıldıklarında kalite kaybına uğramaktadır.
Not: Baskılar, negatif ve dialar serin, kuru ve karanlık yerde korunmalıdır. Alınan tüm önlemlere rağmen, sizin belirli aralıklarla arşivinizi kontrol etmenizde yarar vardır.
Gezi fotoğrafçılığının en güzel taraflarından biri de, çalışmaların ürün haline getirilip diğer insanların beğenisine sunarak yapıtlarınızı onlarla paylaşmaktır. Bu da, fotoğraflarınızı, baskı, dijital veya saydam gösterisi, elektronik ortamda yayınlanması ile mümkün olabilir.
Dijital Sergileme
Dijital kaydedilmiş ya da baskıların taramadan geçirilerek dijital ortama aktarılmasının ardından bilgisayar ya da ışıldak yardımı ile gösterime sunulmasıdır.
> Saydam gösterisi
Pozitif filmlerin slayt makinesi ile perdeye yansıtılarak gösterime sunulmasıdır.
> Fotoğraf Sergisi
Kart baskılarınızın sergi salonlarında izleyiciye sunulmasıdır.
